นำเรื่อง 3

ก่อนปี ค.ศ.1882 โลกรู้จัก น้ำมันเหนียวๆ ดำๆ ที่เราเรียกว่า ปิโตรเลียมแล้ว แต่ยังไม่รู้จะเอามาใช้ทำ อะไรได้บ้าง และยังไม่รู้ว่า มันเป็นของมีค่ามหาศาล ถึงขนาดฝ่ายที่อยากได้หรือฝ่ายที่ไม่อยากให้ใครได้ไป พร้อมที่จะสร้างเรื่อง เพื่อทำสงครามฆ่าฟันประชาชนเจ้าของประเทศที่เป็นเจ้าของน้ำมันดำๆ เหนียวๆ นี้ ให้ตายเป็นเบือและประเทศเขาพินาศย่อยยับ อย่างไม่รู้สึกผิดและละอายแม้แต่น้อย

ปี ค.ศ.1853 ชาวเยอรมันชื่อ สโตห์วัซเซอร์ (Stohwasser) เป็นผู้ใช้เทคนิคผลิตน้ำมันตะเกียงจากน้ำมันที่เรียกว่า “rock oil” เพราะมันจะไหลออกมาจากก้อนหิน ในแหล่งที่มีน้ำมันเช่นที่ ไททัสวิลล์(Titusville) ที่รัฐเพนซิลเวเนีย (Pennsylvania) ของอเมริกาหรือที่บากู (Baku) ของรัสเซีย หรือที่กาลิเซีย (Galicia) ที่ขณะนี้เป็นส่วนหนึ่งของโปแลนด์

จอห์น ดี ร้อกกี้เฟลเลอร์ (John D. Rockefeller) คนโคตรรวยตัวแสบของอเมริกา คงได้ยินเรื่องน้ำมันตะเกียงของเยอรมัน จึงตั้งบริษัทน้ำมัน The Standard Oil Company ขึ้นในปี ค.ศ.1870 เพื่อขายน้ำมันตะเกียงบ้าง รวมทั้งน้ำมัน ที่นำมาใช้ผสมกับตัวยา เพื่อเป็นยารักษาโรค มันเป็นน้ำมันชนิดราคาถูก แต่ก็ทำให้ร้อกกี้เฟลเลอร์รวยขึ้นมาเป็นเศรษฐีได้เหมือนกัน เพราะเขาเล่นใช้วิธีผูกขาด และบี้ราคาคู่แข่งจนอยู่ไม่ได้และต้องขายกิจการให้เขาในราคาถูก ดีกว่าเจ๊งจนไม่เหลือแม้แต่กางเกง

ดูเหมือนคนขายปุ๋ย ขายไก่แถวบ้านสมันน้อยไทยแลนด์ ก็นำวิธีนี้มาใช้ บี้มันทุกกิจการ คนค้าขายคนเล็ก คนน้อย จึงต้องถอยร่น ร่อยหรอ และหายไปในที่สุด เหลือแต่รายใหญ่ยักษ์ครอบงำเกือบทั้งประเทศรวย และก็เลวไม่ต่างกัน

ในขณะเดียวกับที่ Standard Oil ของร้อกกี้เฟลเลอร์ กำลังก้าวหน้า เขมือบคู่แข่งในอเมริกาไปเรื่อยๆ เจ้าพ่อของอีกฝั่งหนึ่งของมหาสมุทรแอตแลนติก ตระกูลรอธไชลด์ จมูกไว ก็เข้าไปขุดเจาะน้ำมันที่บากูในอาเซอร์ไบจาน (Azerbaijan) ของรัสเซีย ในปี ค.ศ.1880 รอธไชลด์ มีโรงกลั่นน้ำมันในบากูประมาณ 200 แห่ง

รอธไชลด์ ซึ่งมีรากเหง้ามาจากยิว… ไม่ได้ไปขุดน้ำมันแต่ลำพัง… ขนเอาบรรดาญาติพี่น้องของตระกูลที่กระจายอยู่ในเมืองต่างๆของยุโรป เข้าไปค้าขายและขยายพันธ์อยู่ในรัสเซียด้วย …เป็นเรื่องที่สร้างความไม่พอใจให้แก่พระเจ้าซาร์นิโคลัสแห่งรัสเซียอย่างยิ่ง และแสดงอย่างเปิดเผยว่า ไม่ชอบยิวและไม่ชอบใจรอธไชลด์

ปี ค.ศ.1882 กัปตันฟิชเชอร์ (Fisher) แห่งกองทัพเรืออังกฤษ พยายามชักชวน ให้กองทัพเรืออังกฤษ เปลี่ยนเครื่องยนต์เรือรบ จากการใช้เชื้อเพลิงที่มาจากถ่านหิน เป็นใช้น้ำมัน  ซึ่งจะทำให้เรือรบน้ำหนักเบาลง และวิ่งได้เร็วขึ้น 

ฟิชเชอร์ ไม่ได้เป็นรายแรก ที่คิดติดเครื่องให้เรือวิ่งด้วยน้ำมันแทนถ่านหิน รัสเซียก็ใช้มาแล้ว เป็นเรือกลไฟเติมน้ำมัน ที่รัสเซียเรียกว่า “Mazut” วิ่งควันโขมงอยู่บริเวณทะเลสาบแคสเปียน (Caspian)

กัปตันฟิชเชอร์ ทำการบ้านอย่างเคร่ง เครียด ถึงข้อได้เปรียบ เสียเปรียบ ระหว่างการใช้เครื่องยนต์ ที่ใช้น้ำมันกับใช้ถ่านหิน ในที่สุด กองทัพเรืออังกฤษก็เห็นด้วย ที่จะเปลี่ยนเป็นเครื่องยนต์ที่ใช้น้ำมัน เพราะถ้าทำสำเร็จ ไม่ใช่แค่กองทัพเรือของอังกฤษจะยิ่งกว่าใหญ่เท่านั้น มันคงจะทำให้ความฝัน ที่จะครองโลกไปตลอดกาลนานของอังกฤษ เป็นความจริงอีกด้วย

อังกฤษคิดหนัก… ฝันนี้จะเป็นจริงได้อย่างไร ในเมื่ออังกฤษไม่มีแหล่งน้ำมันของตนเอง บนเกาะใหญ่เท่าปลายนิ้วก้อยของเท้าซ้าย แม้แต่แหล่งเดียว ส่วนน้ำมันที่บากูของรัสเซีย ก็ทำท่าจะมีปัญหาประดังกันมา เรื่องแรกรอธไชลด์ ไม่ได้มีจมูกไวคนเดียว ร้อกกี้เฟลเลอร์ ก็มีคนตามดมกลิ่นให้เหมือนกัน ประมาณปี ค.ศ.1884 ร้อกกี้เฟลเลอร์ จึงเข้าไปในบากู ช่วงแรก 2 ค่ายแข่งกันขุด แย่งกันขาย ผลปรากฏว่าอาการหนักทั้งคู่ น้ำมันล้นตลาดและราคาตก

ในที่สุด 2 เจ้าพ่อจึงจับมือตกลงกัน แบ่งเขต แบ่งโควตากันเอง… ทำเหมือนบากู เป็นที่ดินสาธารณะ ไม่มีเจ้าของ ไม่เห็นหัวพระเจ้าซาร์นิโคลัส เจ้าของตัวจริง

เรื่องเอายิวไปแพร่พันธุ์อยู่ในรัสเซีย ก็ทำให้พระเจ้าซาร์นิโคลัส เหม็นหน้ารอธไชลด์ พอแล้วนี่รอธไชลด์รวมหัวกับร้อกกี้เฟลเลอร์ ทำข้อตกลงเรื่องการขุดและขายน้ำมันที่บากู อย่างนี้พระเจ้าซาร์จะรับไหวหรือ เขาเฉี่ยวหัวเอาเหมือนไม่เห็นหัวเจ้าของ

นโยบายส่งยิวออกนอกรัสเซีย จึงเริ่มเป็นรูปธรรมและแน่นอน นโยบายนี้จึงเป็นการสร้างความขุ่น แค้นเคือง อาฆาต ไว้กับหลายกลุ่ม หลายคน เมื่อโอกาสจะครอบครอง แหล่งน้ำมันที่รัสเซีย ไม่ง่ายอย่างที่คิด… อังกฤษจึงต้องหาเสาหลักที่สามต่อไป อย่างเร่งด่วน

นำเรื่อง 4

ในปี ค.ศ.1902 เป็นที่รู้กันทั่วไปแล้วว่า บริเวณอาณาจักรออตโตมานที่เรียกกันว่า เมโสโปเตเมีย (Mesopotamia) คือ อิรัคและคูเวตในปัจจุบันนี้แหละ เต็มไปด้วยแหล่งน้ำมันปิโตรเลียม แต่ละแหล่ง มากน้อยแค่ไหน และจะเข้าไปถึงแหล่งได้อย่างไร เป็นอีกเรื่องหนึ่ง แค่การเจอแหล่งน้ำมันนี้ ก็ทำให้บรรดานักชิงน้ำมัน อยากเป็นเจ้าของปั้ม คิดแผนกันวุ่นไปหมด จนถึงทุกวันนี้ ย้ำ ….จนถึงทุกวันนี้

ในที่สุด ปี ค.ศ.1905 อังกฤษ ซึ่งใช้สายลับระดับใกล้เคียง 007 นายซิดนี่ย์ ไรล์ลี่ย์ (Sidney Reilly) ตามสืบจนรู้ว่า นายวิลเลี่ยม น็อกซ์ ดาร์ซี่ (William Knox d’Arcy) วิศวกรชาวออสเตรเลีย และเป็นนักสำรวจธรณีวิทยาสมัครเล่น ซึ่งมีข่าวว่าเจอน้ำมัน ที่วิหารเก่าแก่แถวเมืองโบราณของอิหร่าน และเทียวไปเทียวมาที่ลอนดอน เพื่อหาเงินกู้มาใช้ในการขุดน้ำมัน ซึ่งโอกาสจะได้เงินกู้ ดูเหมือนจะริบหรี่มาก

แต่นายดาร์ซี่นับว่ายังมีโชค เนื่องจากเขาเป็นวิศวกร จึงมีโอกาสได้รับใช้ชาห์ มูซัฟฟาร์ (Shah Muzaffar) กษัตริย์เปอร์เซีย (อิหร่านปัจจุบัน) ซึ่งเพิ่งขึ้นมาครองบัลลังก์ในตอนนั้น และมีความตั้งใจที่จะพัฒนาประเทศ โดยการสร้างทางรถไฟ ปี ค.ศ.1901 ชาห์ตอบแทนดาร์ซี่ ในการให้คำปรึกษาต่างๆ ด้วยการให้สัมปทานอายุ 60 ปี ที่จะขุดเจาะแผ่นดินส่วนไหนของเปอร์เซียก็ได้ ขุดเจออะไร ก็ให้ตกเป็นทรัพย์สินของนายดาร์ซี่ เขาจ่ายค่าตอบแทน ที่ได้สิทธินี้ให้ชาห์ไปสองหมื่นเหรียญ พร้อมตกลงแบ่งให้ชาห์ 16 เปอร์เซ็นต์ของรายรับที่จะได้ มันเป็นสัมปทาน ที่ตกทอดถึงทายาทและผู้รับโอนด้วย

สายลับไรล์ลีย์ปลอมตัวเป็นพระ เพราะรู้ว่านายดาร์ซี่ เป็นคนเคร่งศาสนา เขาเกลี้ยกล่อม หว่านล้อมว่า ถ้านายดาร์ซี่ขุดน้ำมันขายเอง ก็ได้ประโยชน์ ในวงแคบๆ แต่พระผู้เป็นเจ้าคงจะพอ ใจมากกว่า และเป็นบุญกับตัวเองมากกว่า ถ้านายดาร์ซี่จะขายสัมปทานให้ใครที่จะทำประโยชน์ในวงกว้างมากกว่า …

ในที่สุดนายดาร์ซี่ ซึ่งกำลังจะเซ็นสัญญาร่วมทุนกับกลุ่มธนาคารฝรั่งเศสของพวกรอธไชลด์ ก็เลยเปลี่ยนใจ โอนสัมปทานให้พระปลอมแทน นายดาร์ซี่คงนึกว่าจะได้บุญมากกว่า ..คงคิดไม่ต่างกับพวกที่ทำบุญกับพวกที่แต่งตัวคล้ายพระ ที่มาจากสำนักหน้าตาเหมือนจานบิน

ได้แหล่งน้ำมันมาแล้ว 1 รายการ แต่คงไม่พอสำหรับจะใช้เพื่อเป็นอาวุธครองโลก อังกฤษกวาดสายตามองไปทั่ว ในที่สุดก็สะดุดหยุดอยู่ที่ตะวันออกกลางอันกว้างใหญ่ โดยเฉพาะแถบโมซุล (Mosul) อังกฤษ รู้ว่า อาจจะต้องใช้เวลาหน่อย แต่ไม่น่าจะนานเกินรอ อังกฤษมีแผนเรียบร้อยแล้ว แค่รอจังหวะเวลาบางเรื่องเท่านั้นเอง

แต่ใช่ว่ามีแต่อังกฤษ ที่คิดครองแหล่งน้ำมัน เยอรมันเองก็คิด อาจจะต่างกันที่วิธีการ หรือกลยุทธ เท่านั้นเอง

ประมาณปี ค.ศ.1870 อุตสาหกรรม ของอังกฤษ นำหน้าเยอรมัน ชนิดทิ้งห่างไม่เห็นฝุ่น ในความเห็นของอังกฤษขณะนั้น เยอรมันไม่มีทีท่า ว่าจะขึ้นมาเป็นคู่แข่ง เรียกว่าไม่อยู่ในสายตาของอังกฤษเอาเลย แต่หลังจากนั้นไม่ถึง 30 ปี อุตสาหกรรมของเยอรมัน โตขึ้นอย่างรวดเร็ว  ไม่ว่าจะเป็นการเดินเรือ การผลิตเหล็ก การไฟฟ้า เครื่องจักร เคมี ปุ๋ย ยารักษาโรคฯลฯ และทำให้เยอรมันเอง ก็ต้องการน้ำมัน ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการผลิต ในการทำอุตสาหกรรมเช่นเดียวกัน

และในขณะนั้น เยอรมันก็ไม่ต่างกับอังกฤษ ก็ไม่มีแหล่งน้ำมันของตนเองเหมือนกัน เยอรมันต้องพึ่งน้ำมันของ Standard Oil จึงอยู่ในกำมือของร้อกกี้เฟลเลอร์จนหน้าเขียว

เยอรมันจะทนหน้าเขียวไปตลอด ก็คงไม่ไหว

กลุ่มอุตสาหกรรมและการเงินของเยอรมันนำโดย Deutsche Bank จึงเจรจากับรัฐบาลของออตโตมาน เพื่อรับสร้างทางรถไฟ ที่จะวิ่งจาก กรุงคอนแสตนติโนเปิล เมืองหลวงของออตโตมาน ข้ามผ่านอนาโตเลีย เป็นเส้นทางที่เยอรมันวางแผน จะให้ไปถึงเมืองแบกแดด มันเป็นเส้นทางที่ผ่านแหล่งน้ำมันใหญ่ไปตลอดสาย

ข่าวนี้ทำให้อังกฤษเครียดอย่างยิ่ง และถึงกับนอนฝันร้าย เมื่อมีรายงานข่าวว่า ระหว่างสร้างทางรถไฟ สัมพันธ์ระหว่างเยอรมันกับออตโตมาน ก็กระชับแน่นขึ้น แน่นขึ้น ไปเรื่อยๆ

ความสัมพันธ์คงกระชับกันแน่นจริง ในที่สุดออตโตมานก็ตกลง ให้เยอรมันสร้างทางรถไฟยาวไปถึงแบกแดด ทางรถไฟสายเบอร์ลิน-แบกแดด (Berlin-Bagdad) ยาว 2,500 ไมล์…

ฝันร้ายของอังกฤษ…. กลายเป็นเรื่องจริง

และเป็นเรื่องจริงที่ดีเกินความฝันของเยอรมัน เพราะในปี ค.ศ.1912 จากการเจรจาของ Deutsche Bank ออตโตมานเกิดใจดี แถมให้สิทธิ 2 ข้างทาง (right of way) กว้าง 20 กิโลเมตร ยาวตลอดเส้น ทางรถไฟ ซึ่งจะไปถึงโมซุล (Mosul) หรืออิรักในปัจจุบัน แก่เยอรมัน

ข่าวนี้ทำให้อังกฤษ ชาวเกาะใหญ่ เท่าปลายนิ้วก้อยของเท้าซ้าย ถึงกับยืนไม่อยู่ เข่าอ่อน ทรุดตัวลงอย่างหมดแรง เท้าทั้ง 2 ข้าง จากนิ้วก้อยถึงนิ้วโป้ง ทำท่าจะรับน้ำหนักต่อไปอีกไม่ไหว จะให้ดีแบบนี้ ต้องมี 4 เท้า ถึงจะยืนอยู่